Terugblik. Syrische vrouwen met hoop en dromen

Het was volle bak in de het Humanity House op 25 september. Studenten, medewerkers van NGO’s en journalisten gingen samen met vier Syrische vrouwelijke activisten in gesprek over de stand van Syrië en de toekomst die zij voor ogen hebben. Nairouz Al Zoubi, Rania Ali, Judy Bolous en Zaina Erhaim: het zijn vrouwen met een missie. Ze trainen Syrische vrouwen in leiderschap, doen in het geheim verslag, maken documentaires die al miljoenen keren bekeken zijn en leiden Syrisch journalistiek talent op voor het Institute for War and Peace Reporting (IWPR).

Gesprekleider Petra Stienen maakt in de opening gelijk duidelijk dat het geen zwartgallige avond gaat worden. Ze stelt ook dat in de media maar twee verhalen te horen zijn, die van “tiran die zijn volk vermoordt” en over “jihadisten.”Deze avond stond in het teken van het derde verhaal: “dat van het mozaïek van een veelkleurig Syrië.”

Ondanks dat de vier vrouwen andere achtergronden en verhalen hebben, zijn ze het stellig eens: Syrische vrouwen moeten niet afgeschilderd worden als slachtoffers. “We zijn sterke vrouwen, we hebben hoop en dromen,” zegt Rania gepassioneerd.

De vrouwen zijn daar zelf het daar het perfecte voorbeeld van. Zo werkt Nairouz intensief amen met de organisatie Women Now aan het opstellen van een empowerment programma voor Syrische vrouwen. “Vrouwen spelen in de samenleving een rol op elk niveau,” aldus Nairouz. “Ze moeten allereerst geloven in hun eigen potentieel.”

En dat Syrische vrouwen potentie hebben blijkt wel uit de korte documentaire van de NGO Liberated-T die we te zien krijgen. Van leraressen tot dokters: we zien vastberaden vrouwen die bewijzen dat in Syrie meer mogelijk is dan ellende en onderdrukking.

Ik ben het alternatief voor Assad! Ik wil president worden

Het derde verhaal draait om hoop en dromen. De vrouwen vinden het dan ook “onzin” dat westerse regeringen denken dat het Assad-regime de oorlog al zo goed als zeker heeft gewonnen. “Er zijn 20 miljoen Syriërs!” zegt Rania stellig. “Natuurlijk zijn er alternatieven voor Assad.”

Of zoals journaliste Judy, die onder de pseudoniem ‘Sham’ verslag doet in Damascus, vastberaden stelt: “Ik ben het alternatief voor Assad! Ik wil ­president worden.”

Zolang Assad niet voor het Internationaal Strafhof staat, zo stellen de vrouwen, is er geen sprake van de opbouw van een nieuw Syrië.

Luister het hele gesprek hieronder terug.

‘Maar hoe bereiken we dat?,’ is een veelgehoorde vraag uit het publiek. Feit is wel dat de vrouwen alleen vanaf de zijlijn kunnen werken aan de wederopbouw. Judy is de enige die, met gevaar voor eigen leven, teruggaat naar Syrië.

De vrouwen vinden dat de civil society organizations (cso’s) waarmee ze werken een belangrijke rol moeten krijgen in het nieuwe Syrië. De cso’s kunnen in regeringsgebieden momenteel vrijwel geen rol spelen. Activisten hebben geen mogelijkheid tot communiceren. Iedereen die verdacht wordt voor activisme wordt gedetineerd. Van terugkeer van vluchtelingen is momenteel ook totaal geen sprake, zo stellen de vrouwen. Ze ergeren zich er dan ook aan dat in Europa soms iets anders wordt gezegd.

De vrouwen geven toe dat de toestand in Syrië uitzichtloos is. “Zolang er geen politieke oplossing komt, kunnen we niets,” zegt Zaina.

Behandel ons als mensen, niet als terroristen

De vrouwen hebben hun hoop gevestigd op Europa. “Europa kan druk uit oefenen op Poetin,” aldus Zaina. Maar voor nu vinden de vrouwen het vooral belangrijk dat hun verhalen worden vertelt. “Laat zien dat je ons hoort,” zegt Rania. “Behandel ons als mensen, niet als terroristen!”

Petra sluit het gesprek af met een verwijzing naar de ontvoering van de Syrische activiste Razan Zaitouneh in 2013. “Wat zou jij doen als de oorlog voor je deur stond,” vraagt Petra aan het publiek. “De meeste mensen zouden zich stil houden. Maar deze vrouwen laten hun stem horen.”

Judy glimlacht om het luide applaus. Het is een glimlach van verdriet – maar ook van vreugde.