Bruce Cerew

Het vluchtverhaal van Bruce begint als hij twaalf is, in Nigeria. Het gezin is arm, vader is gewelddadig. Bruce loopt van huis weg en komt in Liberia terecht. Maar daar is het nog minder veilig: Bruce belandt midden in de burgeroorlog. Hij heeft geen idee waarom er wordt gevochten en door wie. Rebellen nemen hem mee en trainen hem om te vechten als kindsoldaat.

Bruce weet uiteindelijk te ontsnappen, overleeft de oorlog en zoekt een manier om het land te ontvluchten. Hij verstopt zich verschillende keren in het ruim van een vrachtschip in de haven van Monrovia om zo naar Europa te komen. Al zijn pogingen mislukken. In 2000 vindt hij zijn weg naar Nederland via mensensmokkelaars, en komt hij met het vliegtuig aan op Schiphol.

In de jaren negentig van de vorige eeuw woedt er een burgeroorlog in Liberia, waarbij meer dan 300.000 mensen om het leven komen en nog veel meer mensen op de vlucht slaan. Zowel het regime van Samuel Doe als de rebellengroep van Charles Taylor maken gebruik van extreem geweld. Vrouwen worden systematisch verkracht en kinderen verminkt, soldaten moorden en plunderen. De inzet van kindsoldaten is kenmerkend voor deze oorlog.

Taylor raakt ook betrokken bij de burgeroorlog in het buurland Sierra Leone, waar hij samen met rebellenleider Foday Sankoh tegen de regering vecht. Door jarenlange economische ongelijkheid, corruptie en vriendjespolitiek leeft een groot deel van de bevolking in Sierra Leone in armoede en de jeugd heeft weinig vertrouwen in de toekomst.

Net als Taylor maakt ook rebellenleider Sankoh in Sierra Leone misbruik van de uitzichtloze situatie van jongeren en ronselt hen voor zijn leger. Volgens de Nederlandse hulporganisatie War Child is een op de tien soldaten wereldwijd een kind, en worden jaarlijks 250.000 kinderen actief ingezet in oorlogen.

Na inmenging van de Verenigde Naties komt er in 2003 uiteindelijk vrede in Liberia. Taylor wordt veroordeeld door het Sierra Leone-tribunaal in Den Haag voor onder andere misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden. In 2013 krijgt hij vijftig jaar gevangenisstraf.

Elk conflict en elke oorlog heeft een andere oorzaak, of een combinatie van oorzaken. Bijvoorbeeld een corrupt regime, de uitsluiting van een deel van de bevolking vanwege religie of etniciteit, armoede en ongelijkheid. In Liberia trok president Doe een bepaalde etnische groep voor, en in Sierra Leone was de rijkdom zo slecht verdeeld dat er twee rivaliserende groepen ontstonden.

Ook is er vaak oorlog om land: verschillende partijen willen de grondstoffen kunnen verkopen en geld verdienen. Tegenwoordig zorgt klimaatverandering in sommige gebieden voor conflicten. Water en vruchtbare grond worden schaars, dus maken mensen er ruzie om.

Het is lastig om één oorzaak van een oorlog aan te wijzen. Een probleem – of het nu politiek, sociaal-economisch, grondstof- of klimaatgerelateerd is – groeit door de jaren heen. Gedurende die tijd worden ook andere omstandigheden onderdeel van het probleem, totdat oorlog de enige oplossing lijkt.