Eén lange treinreis

‘Ik wil ervoor waken om mezelf buiten contact met anderen te plaatsen door te beweren: ik heb dit en dit meegemaakt, dit zijn mijn identiteitslagen, maar jij zal nooit hetzelfde zijn of je daartoe kunnen verhouden. Ik wil wel relateerbaar blijven’, zegt conceptontwikkelaar, programmamaker en presentator Sahar Shirzad. Ze is nog geen minuut op Skype verschenen of het gesprek duikt de diepte in.

‘In groep vier woonde ik hier twee jaar. Er waren klasgenoten die konden huilen omdat Sinterklaas niet bleek te bestaan of hun konijn doodging. Ik dacht toen vaak: really? Ik heb met mezelf op heel jonge leeftijd afgesproken, wetende dat ik thuis heel andere dingen meemaakte en een heel andere achtergrond had, dat ik te allen tijde mensen wil kunnen troosten, zonder per se mijn verhaal daarbij te betrekken of de ander het gevoel te geven dat die zich aanstelt. Vanaf toen werd mijn verhaal een realiteit in mijn achterhoofd, maar nooit een reden om levensverhalen naast elkaar te leggen. Zeker in mijn werk probeer ik die gelijkwaardigheid te behouden. Ik vind het belangrijk om dat te kunnen, omdat ik voorbij dat label van “de vluchteling” de dialoog wil voeren. Ik vind het jammer dat sommige van mijn witte vrienden bij mijn programma’s het gevoel hebben dat hun de mond wordt gesnoerd of dat hun verhaal er niet toe doet. Dat is niet mijn bedoeling. Ik wil niet dat de verbinding verloren gaat.’

Mijn ervaring is dat je 'relateerbaarheid' niet zit in wat je hebt meegemaakt, maar in de kwetsbaarheid in het spreken over datgene wat je hebt meegemaakt

‘Ik begrijp dat je wil dat mensen zich tot je kunnen verhouden. Maar bereik je dat door je verhaal minder uniek, groots en afwijkend te maken ten opzichte van de heersende norm, zodat mensen zich niet heel onbeduidend voelen met hun halfdode konijn, of door juist over de grote universele kernthema’s te spreken?’ vraag ik haar. ‘Mijn ervaring is dat je “relateerbaarheid” niet zit in wat je hebt meegemaakt, maar in de kwetsbaarheid in het spreken over datgene wat je hebt meegemaakt.’

Shirzad reageert direct. ‘Ik maak mezelf of mijn verhaal niet kleiner, maar heb wel besloten me niet te ergeren aan de verhalen die wellicht kleiner lijken. Om zo uit empathie te kunnen bewegen en mijn kwetsbaarheid te tonen. Zo heb ik reacties vanuit allerlei groepen gekregen op mijn videobrief “Mijn vrijheid kent geen thuis”, waarin ik vertel over wat nostalgie met me doet, wat de impact is van zoveel verhuizen en ik het einde van mijn relatie deel, omdat het ieder specifiek thema of specifieke groep oversteeg.‘

Het gehele artikel is te lezen in de Groene Amsterdammer. 

Auteur: Mounir Samuel.