Fototentoonstelling in Rijksmuseum over staatlozen
De Nederlandse kunstenares Anoek Steketee maakte voor het Rijksmuseum een indrukwekkende fototentoonstelling over staatlozen: mensen zonder officiële nationaliteit, paspoort en rechten.
Met de komst van haar dochtertje werd het in een keer duidelijk: “het hebben van een nationaliteit en de daarbij behorende rechten is het grootste cadeau dat ik mijn kind bij haar geboorte kon geven”, aldus kunstenares Anoek Steketee. De Nederlandse fotografe portretteerde voor het Rijksmuseum in Amsterdam twaalf staatlozen, van jong tot oud.
Als je staatloos bent heb je geen officiële nationaliteit, paspoort en andere rechten. Dit heeft vaak verstrekkende gevolgen. Zo mag je geen huis huren, niet werken of studeren, niet trouwen en ook geen zorgverzekering afsluiten. Vaak komen mensen in een vicieuze cirkel terecht. “Alles moet worden geverifieerd met papieren en stempels, maar de kern van staatloosheid is dat je die papieren en stempels niet kunt overleggen”, aldus Anoek. Formeel besta je niet.
“Vlak na het aanvaarden van de opdracht van het Rijksmuseum werd ik moeder. Binnen een paar dagen was mijn dochter Nino, heel vanzelfsprekend, onderdeel van de Nederlandse bureaucratie, inclusief een burgerservicenummer, zorgverzekeringspasje en subsidies. Een bureaucratisch gespreid bedje dus”, vertelt Anoek.
Naam: Eduard
Geboortedatum: 3 november 1966
Geboorteland: Sovjet-Unie
Nationaliteit: staatloos
Tentoonstelling Rijksmuseum Amsterdam
Al sinds 1975 organiseert het Rijksmuseum jaarlijks de tentoonstelling Document Nederland. Hiervoor wordt elk jaar een Nederlandse fotograaf gevraagd een actueel maatschappelijk onderwerp in beeld te zetten. Zo deden eerder onder andere Hans Aarsman, Dana Lixenberg en Carel van Hees al mee. Dit jaar is het dus aan Anoek Steketee. Ze kreeg de vraag: Hoe documenteer je mensen die officieel niet bestaan?
Anoek (Hoorn, 1974) studeerde fotografie aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Haar werk heeft al in verschillende (inter)nationale bladen gestaan, zoals Vrij Nederland, The Guardian Weekend, Financial Times, Internazionale, D- magazine en La Repubblica. Haar solotentoonstellingen waren onder meer te bezichtigen in FOAM Amsterdam, Rosphoto State Museum in Sint-Petersburg, Tropenmuseum in Amsterdam en het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam.
Naam: Angela
Geboortedatum: 28 januari 2014
Geboorteland: Nederland
Nationaliteit: onbekend
Aiham uit ons museum is ook staatloos
In ons museum ontmoet je, via video, acht totaal verschillende personen met elk een eigen vluchtverhaal. Een daarvan is het verhaal van Aiham. Aiham is in 1988 geboren in Syrië. Hij heeft geen nationaliteit, paspoort en thuisland. Op papier bestaat hij simpelweg niet. Aiham is Palestijn en volgens Nederland bestaat het land Palestina officieel niet. Zodoende is hij staatloos. Lees hier het hele verhaal van Aiham.
De tentoonstelling in het Rijksmuseum is mede mogelijk gemaakt door UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties. UNHCR zet zich in om staatloosheid te voorkomen, staatlozen te identificeren en te beschermen. Volgens de organisatie zijn er wereldwijd ongeveer 10 miljoen staatlozen, meer dan een derde hiervan zijn kinderen. In Nederland zijn er naar schatting zo’n 10.000 mensen staatloos.
De fototentoonstelling ‘Document Nederland: Staatloos’ is van 6 oktober 2017 tot en met 7 januari 2018 te zien in de Philipsvleugel van het Rijksmuseum.
Bron: Rijksmuseum, UNHCR, Vrij Nederland, Anoek Steketee
