Maatregelen Italië tegen migrantenstroom

Dit jaar zijn al 83.000 vluchtelingen in Italië aan land gekomen, zo’n 20 procent meer dan vorig jaar rond deze tijd. Sinds de Balkanroute is afgesloten en vanwege de vaak mensonterende omstandigheden in Libië, kiezen meer migranten voor de oversteek vanuit Libië naar Italië. En dat gaat lang niet altijd goed. Alleen al in 2017 zijn zeker 2.000 mensen op de Middellandse Zee om het leven gekomen. Anderen hadden meer geluk. Zo werden er vorige week in een paar dagen tijd tussen de 8.000 en 12.000 mensen uit zee gered.

De Italiaanse regering zit echter in haar maag met de toestroom van de door reddingsschepen opgepikte migranten. Daarom pleitte zij voor een gedragscode voor hulporganisaties; en die komt er nu dus. Zo wil Italië de mogelijkheid hebben om schepen van ngo’s naar andere havens dan die in Sicilië of Calabrië door te verwijzen. Of om een schip dat zich niet aan de regels houdt en bijvoorbeeld te dicht voor de kust van Libië vaart, in beslag te nemen. Tegelijkertijd voeren hulporganisaties als Save the Children en Artsen zonder Grenzen juist ‘search and rescue operations’ uit op verzoek en onder begeleiding van de Italiaanse kustwacht.

Ook in Nederland gaan er stemmen op om de reddingsacties aan banden te leggen. Zo heeft Arnold Karskens als voorzitter van de stichting Onderzoek Oorlogsmisdaden aangifte gedaan tegen EU-commissaris Frans Timmermans en enkele ngo’s omdat zij medeschuldig zouden zijn aan de verdrinkingsdood van migranten. Artsen zonder Grenzen en de andere hulporganisaties weerleggen deze beschuldigingen en wijzen op het grootschalige onderzoek dat is gedaan naar de rol van hulporganisaties.

Beschuldigingen dat ngo’s een aanzuigende werking hebben, dat zij als taxidienst fungeren en dat zij met mensensmokkelaars samenwerken bleken niet waar te zijn. Over een ding zijn hulporganisaties en hun critici het overigens wél eens: de EU moet meer doen om tot structurele oplossingen van het migratieprobleem te komen.

De Europese Unie zit inderdaad niet stil. Zo komen de EU-ministers van Justitie later deze week bij elkaar in Tallinn, Estland. Dan wordt verder gepraat over mogelijke nieuwe maatregelen, zoals sancties tegen landen die weigeren uitgeprocedeerde asielzoekers terug te nemen. Daarbij wordt gedacht aan het niet verstrekken van visa voor mensen met diplomatieke paspoorten en zogenoemde dienstpaspoorten uit landen als Somalië, Afghanistan of Marokko.

Maar of die sancties er komen en of dat nou echt zoden aan de dijk zet? Volgens hulporganisaties zijn een humaner toelatingsbeleid en veilige en legale manieren om Europa te kunnen bereiken de enige manieren om te voorkomen dat mensen noodgedwongen in gammele bootjes stappen.

Update 6 juli – Vandaag verscheen het rapport ‘A Perfect Storm‘ van Amnesty International. Dit rapport toont aan dat het aantal doden weer oploopt. In 2016 lag het aantal doden op meer dan tweeduizend, 2,7 procent van het aantal mensen dat de oversteek waagde. Dat percentage was in de tweede helft van 2015 gedaald tot 0,9 procent. De EU had de reddingsoperaties op zee toen sterk opgevoerd na een aantal dramatische gebeurtenissen.

Bron: NOS, Le Monde, Middle East Eye, De Correspondent