Plan Einstein: méér dan alleen een plek voor ontmoeting en verbinding
Toen in 2016 bekend werd dat in de Utrechtse wijk Overvecht een asielzoekerscentrum geopend zou worden ontstond commotie bij buurtbewoners.
Om verdere protesten en verzet tegen het azc te voorkomen bedacht de gemeente het project Plan Einstein. Plan Einstein staat nu bekend als een succesvol project dat vluchtelingen, studenten en buurtbewoners dichter bij elkaar bracht.
Humanity House ging in gesprek met Niene Oepkes, een van de grondleggers. Over Plan Einstein is een documentaire gemaakt door filmmakers Jos Bierings en Marieke Spee. Deze wordt 18 februari vertoond in Humanity House.
Oepkes is cognitiewetenschapper en beleidsadviseur bij de Gemeente Utrecht op het gebied van vreemdelingenbeleid, migratie en integratie. Haar steunpunt Perspectief werd Europees genomineerd als ‘best practice’, verwierf de Veiligheidsprijs van de Gemeente Utrecht en de prijs voor het beste sociale project.
Hoe kwam je op het idee voor Plan Einstein?
‘In de hectiek van de asielcrisis besloot het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) een oud kantoorpand in te zetten als tijdelijk azc. Dat pand lag echter in een buurt die daar heftig tegen in opstand kwam. De bewoners van Overvecht zagen hoe hun kinderen eindeloos moesten wachten op sociale huisvesting terwijl ‘die buitenlanders het meteen kregen’.
'Er bestaan goede nieuwe inzichten over migratie, community building en een inclusieve samenleving, daarom zocht ik naar een brug.’
‘Ik wilde de angst voor de komst van de asielzoekers ombuigen. Het azc moest een plek worden om blij van te worden. Zo’n 20 procent was boos over de komst van het azc, maar ik zag juist de 80 procent die wel een leuke, bruisende plek in de wijk wilde. Een nieuw Europees fonds genaamd Urban Innovative Actions, dat steden financiert op vernieuwende aanpakken, selecteerde onze aanvraag uit honderden en we kregen een kans.’
Wat maakt de aanpak van Plan Einstein zo bijzonder?
‘Utrecht is de eerste Nederlandse mensenrechtenstad. Wij bieden een gemeentelijke ‘open space’ waar mensen even uit de wereld van procedure en afwijzing kunnen stappen in een inclusieve wereld waar gelijkwaardigheid en gedeelde interesse de kern vormen. Een concept zoals Plan Einstein zoekt naar dat wat asielzoekers en buurt kan verbinden en biedt dat aan.’
Wat is de sleutel tot het succes van Plan Einstein?
‘Het totaal bepaalt het succes; als goede buren samen wonen, inclusieve cursussen en activiteiten voor zowel asielzoekers als buurtbewoners en investeren vanaf dag één. De eer om Europees erkend te worden heeft ook veel gedaan voor de partners in het project. Daarnaast was ook de gelijkwaardigheid belangrijk. Die gelijkwaardigheid is overal in terug te vinden, zowel op individueel als op systemisch niveau. We hebben veel aandacht besteed aan de visie en nadrukkelijk jonge mensen betrokken die kunnen denken in termen van wereldburgers. En natuurlijk, last but not least, door de asielzoeker te erkennen als medemens.’
De documentaire Plan Einstein wordt dinsdag 18 februari vertoond in het Humanity House. Na de vertoning gaan we in gesprek met filmmakers Jos Bierings en Marieke Spee en met beleidsmakers Niene Oepkes en Jan Braat.
Bekijk de trailer van de documentaire hier.
